Kwestie spadku i dziedziczenia nie należą do najprostszych aspektów naszego życia, gdyż nieodzownie związane są ze śmiercią, często osoby najbliższej. Jednakże warto znać podstawowe zasady związane z dziedziczeniem i ogólnie z prawem spadkowym.
Spis treści:
Dziedziczenie testamentowe
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa dziedziczenie może nastąpić na podstawie testamentu bądź ustawy. Testament, najogólniej rzecz ujmując, to dokument, w którym spadkodawca decyduje, komu i w jakich częściach, przekaże majątek po jego śmierci. Testament potocznie nazwany jest ostatnią wolą spadkodawcy.
Spadkodawca w ten sposób wskazuje konkretne osoby do nabycia spadku, czyniąc ich tym sposobem swoimi spadkobiercami. Spadkobiercą może być jedna lub więcej osób, które wspólnie dziedziczą po zmarłym. Części spadku, które im przypadają, nazywane są udziałami spadkowymi. Nie muszą być one równe, jednakże, gdy testament jasno nie precyzuje udziałów między spadkobiercami, przyjmuje się, iż dziedziczą oni w częściach równych.
Dziedziczenie ustawowe
Poza testamentem, kwestie dziedziczenia reguluje ustawa – Kodeks Cywilny.
Na podstawie przepisów zawartych w Księdze czwartej – Spadki, rozstrzyga się między innymi, kto i w jakiej kolejności, dziedziczy po zmarłym w przypadku, gdy nie zostawił on po sobie testamentu. Inaczej więc niż w testamencie, w którym o kolejności dziedziczenia decyduje sam spadkodawca.
Z chwilą śmierci spadkodawcy następuje otwarcie spadku, a także z tą chwilą spadkobierca nabywa spadek. Spadkiem określamy ogół praw i obowiązków przechodzących ze spadkodawcy na spadkobiercę lub kilku współspadkobierców.
W przypadku braku testamentu, pierwszeństwo dziedziczenia opiera się na tzw. dorozumianej woli spadkodawcy. Na podstawie ustawy dziedziczenie, co do zasady, zostało ustalone w następujący sposób:
- w pierwszej kolejności dziedziczą zstępni, czyli m.in. dzieci i wnuki, oraz małżonek Dziedziczą oni w częściach równych, jednakże małżonek nie może odziedziczyć mniej niż jedną czwartą całości spadku.
- w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie zstępnych, do spadku powołani są małżonek oraz rodzice Ogólna zasada stanowi,
iż małżonkowi przypada przynajmniej połowa spadku, natomiast druga połowa przypada w równych częściach rodzicom, tzn. że zarówno ojciec oraz matka spadkodawcy otrzymają po jednej czwartej spadku. - w sytuacji, gdy spadkodawca nie miał zstępnych, ani małżonka
(bądź z małżonkiem prawomocnie się rozwiódł), do spadku powołani są rodzice
w częściach równych, czyli każdy z nich otrzyma połowę spadku. - w razie, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
- jeżeli którekolwiek z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, a pozostawiło po sobie zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
- jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego razem
z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
Podsumowanie
Należy zauważyć, iż w przypadku, gdy małżonek dziedziczy łącznie z rodzicami spadkodawcy (teściami), jego rodzeństwem lub rodzeństwa zstępnymi, udział małżonka wynosi połowę spadku. Gdy natomiast brak jest zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy. Gdy brak jest dodatkowo małżonka, do spadku powołani są dziadkowie.
Podobne tematy:
