Odmowa składania zeznań na piśmie

Wezwanie do stawienia się w charakterze świadka w Sądzie, Prokuraturze lub na Komisariacie Policji to sytuacja niezbyt komfortowa.

Kiedy zeznania mogą obciążyć osobę bliską, stan rzeczy komplikuje się jeszcze bardziej. Jednakże przepisy dopuszczają oświadczenie o odmowie zeznań przez świadka.

Sprawdź kto i w jakich okolicznościach może odmówić zeznań. Poznaj swoje prawa jako świadka i pobierz fachowo przygotowany przez nas wzór pisma odmowa składania zeznań.

Odmowa składania zeznań przez świadka – komu przysługuje?

Co do zasady każdy świadek zobowiązany jest stawić się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie w sprawie. Jednakże bez względu czy przesłuchanie świadka dotyczy spraw karnych, cywilnych, czy rodzinnych ustawodawca określił grupę osób, które mogą skorzystać z prawa do odmowy składania zeznań.

W sprawach karnych zastosowanie znajdzie regulacja art. 115 § 11 kodeksu karnego, zgodnie z którym osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

Dodać warto, że prawo do odmowy zeznań utrzymuje się pomimo ustania małżeństwa np. na skutek rozwodu, a także po ustaniu przysposobienia.

Wymienionym w cytowanym powyżej przepisie osobom przysługuje odmowa zeznań. Przy czym wyjaśnić należy, kim jest osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

Z całą pewnością będzie to konkubent/konkubina, w przypadku tym bowiem mamy do czynienia ze związkiem analogiczny do związku małżeńskiego, pozbawionym jedynie węzła formalnego.

Natomiast z prawa odmowy zeznań/odpowiedzi na poszczególne pytania może skorzystać każdy świadek, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo, lub przestępstwo skarbowe.

W tym przypadku mamy do czynienia z tzw. odmową wybiórczą, która jest dopuszczalna wyłącznie w trakcie przesłuchania – świadek zobowiązany jest więc stawić się na przesłuchanie świadka i dopiero w jego trakcie może złożyć oświadczenie o odmowie udzielenia odpowiedzi na konkretne pytanie.

Odmowa składania zeznań na piśmie, jak przygotować?

Osoba wezwana w charakterze świadka, jeśli nie chce obciążać zeznaniami osoby bliskiej – może stawić się w wyznaczonym terminie, by ustnie, do protokołu złożyć stosowne oświadczenie.

Niemniej świadek może również przygotować oświadczenie na piśmie, by złożyć je w dacie przesłuchania lub przesłać wcześniej za pośrednictwem Poczty Polskiej.

Oświadczenie o odmowie składania zeznań na piśmie powinno zawierać elementy pisma urzędowego.

Znaczenie ma prawidłowe oznaczenie pisma poprzez umieszczenie w jego treści:

nazwy organu prowadzącego postępowanie
sygnaturę akt sprawy
danych stron w toku postępowania przygotowawczego
danych składającego oświadczenie z podaniem imienia, nazwiska, adresu, telefonu do kontaktu,
i przekazanie stosownego oświadczenia woli, że świadek odmawia składania zeznań.

Pisemne oświadczenie o odmowie składania zeznań na Policji nie musi zawierać szczególnego uzasadnienia.

Dlatego wystarczy, że w treści oświadczenia zostanie wskazany stopień pokrewieństwa lub okoliczność pozostawania w konkubinacie na potwierdzenie uprawnień do odmowy występowania w charakterze świadka.

Tak przygotowane oświadczenie należy doręczyć organowi prowadzącemu sprawę najlepiej przed terminem przesłuchania – jeśli świadek nie planuje stawić się na termin przesłuchania. W przeciwnym razie świadek naraża się na karę grzywny lub przymusowe doprowadzenie przez Policję.

Warto wyjaśnić, że świadek korzystający z prawa odmowy składania zeznań może zmienić zdanie i w następnym czasie złożyć zeznania bez względu na etap postępowania.

Taka postawa nie podlega ocenie sądu, ani organów prowadzących postępowanie przygotowawcze, może jednak pomóc w ukaraniu sprawcy, jeśli dotychczas zgromadzony materiał dowodowy jest niewystarczający.

Odmowa składania zeznań na Policji

Przystępując do przesłuchania, funkcjonariusz Policji zobowiązany jest uprzedzić świadka o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy.

Dodatkowo Policjant obowiązany jest pouczyć świadka, że przysługują mu prawa do odmowy składania zeznań.

Po otrzymaniu pouczenia świadek może złożyć oświadczenie o korzystaniu z przysługujących uprawnień do odmowy zeznań.

Podsumowanie

W toku postępowania sądowego skorzystanie przez świadka z prawa odmowy zeznań powinno odbyć się przez złożenie oświadczenia.

*niektóre sądy akceptują jedynie wysłanie pisma przesłanego sądowi przed rozprawą, w formie oświadczenia, że korzystamy z prawa do odmowy składania zeznań.

Skorzystanie przez świadka z prawa odmowy zeznań gwarantuje art. 182 § 1 K.p.k., który mówi, że:

Prawo odmowy składania zeznań
§ 1.Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić składania zeznań.
§ 2.Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia.
§ 3.Prawo odmowy zeznań przysługuje także świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem.

Z prawa odmowy zeznań świadka można skorzystać poprzez złożenie pisemnego oświadczenia osobiście lub listownie na adres sądu (przy wyborze formy listownej, oświadczenie koniecznie należy wysłać listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru).

Inne przepisy, które warto znać:

Art. 186. KPKSkorzystanie z prawa do odmowy zeznań
Osoba uprawniona do odmowy złożenia zeznań albo zwolniona na podstawie art. 185 zwolnienie od złożenia zeznania lub udzielenia odpowiedzi może oświadczyć, że chce z tego prawa skorzystać, nie później jednak niż przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym; poprzednio złożone zeznanie tej osoby nie może wówczas służyć za dowód ani być odtworzone.

Podobne: